Wiedza Polaków na temat ich przyszłych emerytur jest zaskakująco niska. Większość z nas nie wie, jak wysokie świadczenia otrzyma, od czego będą one zależeć ani co zrobić, by je podwyższyć. Najczęściej nie zdajemy sobie również sprawy z tego, że mimo osiągnięcia wieku emerytalnego możemy w ogóle nie otrzymać emerytury. Jak to możliwe?
Tak było kiedyś...
Przed 1989 r. każdemu obywatelowi należało się świadczenie emerytalne. System dawał niewiele, ale za to traktował wszystkich równo. Obecnie wielu Polaków uważa, że prawo do emerytury należy im się tak, jak należało się naszym rodzicom czy dziadkom. Tymczasem przez ostatnie 20 lat wprowadzono wiele istotnych zmian do polskiego systemu emerytalnego.
… a tak jest teraz
Obecnie w sprawach związanych z emeryturą wszystko zależy od obywateli – rola państwa znacząco się zmniejszyła. Wysokość otrzymywanych w przyszłości świadczeń zależy od uzbieranego przez nas kapitału początkowego. Osoby, które pracowały przed 1999 r., muszą same złożyć wniosek do ZUS o jego wyliczenie. Od 2009 r. ZUS wypłaca emerytury zgodnie z zasadą – ile nazbierasz, tyle dostaniesz. Wysokość emerytury obliczana jest w następujący sposób: ZUS sumę zgromadzonych przez danego obywatela środków dzieli przez tzw. statystyczną długość życia. W ten sposób otrzymuje kwotę, która będzie wypłacana co miesiąc w formie emerytury.
Przykład: Pani Barbara zebrała na indywidualnym koncie emerytalnym 400 000 zł. Gdy przejdzie na emeryturę, ZUS podzieli tę kwotę przez 247,5 miesiąca (statystyczną długość życia kobiety w Polsce). Emerytura wynosić będzie 1 617 zł. Z kolei pani Maria, która uzbierała zaledwie 200 000 zł, otrzyma tylko 808 zł miesięcznie.
Jak ustalić swój kapitał emerytalny?
Każda osoba, która urodziła się po 31 grudnia 1948 r. i pracowała co najmniej sześć miesięcy i jeden dzień przed 1 stycznia 1999 r., powinna wystąpić do ZUS o wyliczenie kapitału początkowego. W tym celu należy złożyć do swojego oddziału ZUS druk ZUS Kp-1 (wniosek o ustalenie kapitału początkowego). Podajemy w nim nazwy zakładów pracy, okresy pozostawania bez pracy i pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Jako załączniki przydadzą się świadectwa pracy i wszelkie zaświadczenia potwierdzające zatrudnienie (druk można pobrać ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych: www.zus.pl).
Jak podwyższyć swoją emeryturę?
Odpowiedź jest prosta – dłużej pracować. Oczywiście mamy na myśli tylko pracę legalną z odprowadzanymi składkami. To się na prawdę opłaca! Każdy dodatkowy rok legalnej pracy to emerytura wyższa o 7-10%. Osoby, które nie przepracowały 20 lat, powinny postarać się uzupełnić brakujące lata – dzięki temu otrzymają od państwa dopłatę w postaci zasiłku emerytalnego.
Co z pracą na czarno?
Praca na czarno (lub jak niektórzy wolą mówić „prywatnie”) zalicza się do tzw. okresów nieskładkowych. Oznacza to, że w tym czasie żadne składki nie były odprowadzane do ZUS, a zatem nie powiększały kapitału początkowego. Osoby, które przez kilka lat nie pracowały lub pracowały na czarno, otrzymają od ZUS bardzo niskie świadczenia. Może to być nawet kwota rzędu 200 zł miesięcznie…
W obecnym systemie emerytalnym państwo pomaga tylko tym osobom, które przepracowały co najmniej 20 lat, lecz nie wypracowały sobie wystarczających środków na swoim koncie emerytalnym. Takim obywatelom przyznawany jest zasiłek emerytalny. Emerytom, którzy nie przepracowali legalnie nawet 20 lat, państwo nie dopłaci do emerytury ani grosza. Będą zdani wyłącznie na siebie i pomoc bliskich. Aby uniknąć takiej sytuacji, warto już dziś zastanowić się nad swoją przyszłością oraz zadbać o spokojne i samodzielne życie na emeryturze.
