W związku z licznymi zapytaniami ze strony naszych użytkowników redakcja portalu Opiekunki 24 postanowiła przyjrzeć się problemowi podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przed oddelegowaniem do pracy za granicę przez polskie firmy, w tym agencje świadczące usługi opieki dla klientów niemieckich. Mamy nadzieję, że po przeczytaniu niniejszego artykułu ten kontrowersyjny wymóg ZUS-u będzie bardziej zrozumiały.
Agencje muszą sprawdzać podleganie
Zgodnie z przepisami prawa europejskiego, ZUS wymaga, aby każdy Polak, który wyjeżdża do pracy za granicę jako pracownik polskiej firmy, przed wyjazdem objęty był systemem ubezpieczeń w Polsce przez minimum jeden miesiąc przed rozpoczęciem pracy za granicą. Nie oznacza to, że pracownik musi być zatrudniony przez miesiąc w agencji lub firmie, która wysyła go do pracy. Miejsce pracy nie ma znaczenia – ważne, aby podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu w Polsce.
Według przepisów, okresy podlegania krótsze niż jeden miesiąc są rozpatrywane przez ZUS indywidualnie, ale tylko, jeśli brakuje nam kilku dni do pełnego miesiąca. Niestety urzędnicy często automatycznie odrzucają wnioski o A1, jeżeli okres podlegania jest krótszy niż 30 dni.
Wszystkie agencje oddelegowujące do pracy za granicą mają obowiązek badania sytuacji ubezpieczeniowej kandydatów oraz zbierania potwierdzających to dokumentów. Stąd pytanie o podleganie pada zwykle już we wstępnych etapach rekrutacji.
Jak spełnić warunek podlegania?
Legalnie wyjechać do pracy do innego kraju UE przez polską agencję mogą tylko osoby, które przez minimum miesiąc przed podjęciem pracy podlegały ubezpieczeniu zdrowotnemu w Polsce.
Warunek podlegania spełniają:
• bezrobotni zarejestrowani w Urzędzie Pracy,
• osoby zatrudnione na umowę o pracę, umowę zlecenie lub kontrakt,
• emeryci i renciści,
• rolnicy bądź członkowie rodziny ubezpieczeni w KRUS,
• osoby zgłoszone do ubezpieczenia przez członka rodziny,
• osoby w trakcie oraz bezpośrednio po:
- urlopie wychowawczym (jeśli pracodawca się zgodzi),
- urlopie płatnym (np. wypoczynkowym),
- zwolnieniu lekarskim (tzw. L4),
- pobieraniu świadczenia rehabilitacyjnego,
- zasiłku opiekuńczym.
Obowiązku podlegania NIE spełniają następujące osoby:
- bezrobotni niezarejestrowani w Urzędzie Pracy,
- osoby pracujące tylko w oparciu o umowę o dzieło,
- osoby prowadzące działalność gospodarczą w innym kraju niż Polska,
- osoby na urlopie bezpłatnym.
Konsekwencje niespełnienia warunku podlegania
Według informacji, które uzyskaliśmy, obowiązek spełnienia warunku podlegania obejmuje wszystkie kraje Unii Europejskiej i obowiązuje wszystkich pracowników i wszystkie firmy delegujące pracowników. Bez spełniania warunku podlegania miesiąc przed wyjazdem pracownik nie ma prawa mieć opłacanego ubezpieczenia w Polsce, gdyż ZUS nie poświadczy dla niego druku A1. W praktyce oznacza to wiele problemów – wyłączenie z polskiego systemu ubezpieczeń, brak ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego. Problematyczny może być również brak karty EKUZ, który oznacza brak prawa do bezpłatnej opieki medycznej.
Według informacji uzyskanych przez redakcję portalu, do tej pory niektóre firmy delegujące zgłaszały osoby niespełniające warunku podlegania do ZUS z datą wsteczną. Ostatnio jednak Zakład Ubezpieczeń wprowadził politykę ostrzejszych kontroli agencji zatrudnienia, które taki proceder stosują. Okresy podlegania delegowanych pracowników przed wystawieniem druku A1 są przez urzędników ZUS dokładnie weryfikowane.
Zatem jeśli Wasza agencja twierdzi, że brak podlegania to dla nich żaden problem, trzeba podejść do tej firmy z dystansem, ponieważ może to oznaczać, że firma nie zgłasza swoich pracowników do ubezpieczenia w ZUS lub nie stara się o druki A1 i karty EKUZ.
Chcesz wyjechać do pracy za granicę? Zadbaj o swoje podleganie!
Według informacji przekazanych nam przez ZUS obowiązek podlegania najłatwiej spełnić na dwa sposoby:
• zarejestrować się jako osoba bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy;
• zgłosić się do ubezpieczenia przy członku rodziny – należy poinformować o takiej potrzebie pracodawcę krewnego lub inną jednostkę, w ramach której podlega on ubezpieczeniom zdrowotnym (KRUS, PUP itp.). Za członka rodziny uważa się w tym przypadku współmałżonka, dzieci, rodziców i dziadków (warunkiem jest status osoby uczącej się i wiek do 26 lat).
Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym członka rodziny jest bezpłatne, a daje osobie objętej ubezpieczeniem wiele korzyści, w tym spełnienie warunku podlegania oraz prawo do korzystania z publicznej służby zdrowia.
