Temat ten pojawia się wśród opiekunek i opiekunów niemal cały czas, dlatego śpieszymy z rozwianiem wątpliwości. Mamy nadzieję, że opracowany przez firmę Senihelp24 tekst pomoże w codziennej pracy oraz ureguluje zakres obowiązków.
Głownym źródłem i podstawą prawną jest niemiecki Kodeks Socjalny tzw. Sozialgesetzbuch (SGB), a dokładnie rozdział V, który reguluje zakres czynności, które może a jakich nie powinna wykonywać przy podopiecznym osoba pracująca w opiece domowej.
Ustawodawstwo niemieckie określa zakres opieki domowej w trzech obszarach:
1. Opieka medyczna
Czynności okreslanie jako opieka medyczna mogą wykonywać jedynie certyfikowane pielęgniarki i pielęgniarze, którzy zostali dopuszczeni do wykonywania tego zawodu w Niemczech. Opiekunom osób starszych takich zadań wykonywać NIE WOLNO!
Opieka medyczna odbywa sie głównie na zlecenie lekarza. Zalicza się do niej głównie: medyczna pielęgnacja stóp, opatrywanie ran, zmiana opatrunku, przygotowanie i porcjowanie leków zgodnie z planem leczenia opracowanym przez lekarza, leczenie odleżyn przy pomocy opatrunków i maści, pomiar ciśnienia krwi i poziomu cukru we krwi oraz podawanie zastrzyków z insuliną, ogółem wykonywanie wszystkich zastrzyków, a także wszelkie działania wymagające wyszkolonego personelu specjalistycznego (np. gimnastyka lecznicza, wymiana i pielęgnacja stomii i cewnika, karmienie przez zgłębnik, monitorowanie funkcji życiowych za pomocą urządzeń i przyrządów pomiarowych).
2. Opieka podstawowa
Opieka podstawowa obejmuje regularne czynności pielęgnacyjne, które w ramach swojej pracy MOGĄ wykonywać opiekunowie osób starszych. Czynności te określone i definiowane są w Kodeksie Socjalnym w nastepujący sposób:
Pomoc podczas mycia- czynności z zakresu higieny osobistej: pielęgnacja skóry i twarzy, mycie i suszenie włosów, czesanie i pielęgnacja włosów, zakładanie peruki, golenie (na sucho i mokro), higiena zębów, czyszczenie protez zębowych. Proces mycia może obejmować mycie całego ciała lub jego części (mycie częściowe).
Pomoc w opróżnianiu jelit i żołądka- kontrola podczas oddawania moczu i wypróżnień, a następnie higiena intymna; trening trzymania moczu i stolca, trening toaletowy opróżniania pęcherza moczowego i odbytnicy; czyszczenie cewnika moczowego, wymiana worka cewnika; czyszczenie i pielęgnacja sztucznych wyjść (urostomia, odbyt zewnętrzny); opróżnianie/czyszczenie krzesła toaletowego/basenu, opróżnianie/wymiana worków na mocz; wymiana wkładów chłonnych i usuwanie zanieczyszczeń.
Odżywianie- w ramach pomocy przy jedzeniu opiekun dzieli pokarm na małe kawałki lub usuwa kości i ości, nalewa napoje i, jeśli to konieczne, podaje jedzenie podopiecznemu (w postaci stałej, papkowatej, płynnej). Opiekunowi nie wolno podawać pokarmu przez zgłębnik (sondę) ani czyścić i pielęgnować zgłębnika.
Mobilność - czynności w zakresie mobilności obejmują wszelkie niezbędne wsparcie, jakiego opiekun może udzielić podopiecznemu, aby pomóc mu wstać i przejść do łóżka, ubrać i rozebrać się, chodzić, stać i wchodzić po schodach. Należy także umożliwić podopiecznemu opuszczenie mieszkania z odpowiednim wsparciem, np. w celu odbycia wizyty u lekarza lub w celu skorzystania z terapii/zabiegów zalecanych przez lekarza, takich jak dializy, terapie onkologiczne lub immunosupresyjne, fizykoterapia, terapia zajęciowa, terapia głosu, mowy i logopedia.
Profilaktyka- środki profilaktyczne są niezbędne w szczególności u osób obłożnie chorych lub upośledzonych ruchowo, aby zapobiec pojawianiu się u nich innych dolegliwości obok schorzenia podstawowego.
Następujące czynności MOGĄ BYĆ wykonywane przez opiekunów w ramach opieki podstawowej:
*Profilaktyka odleżyn- zapobieganie odleżynom: mobilizacja i regularna zmiana pozycji przy użyciu środków pomocniczych, stosowanie materaców przeciwodleżynowych, specjalistyczna pielęgnacja skóry w miejscach zagrożonych: okolice kości krzyżowej i ogonowej, pięty, barki, tylna część głowy, małżowiny uszne, kręgosłup, kolana i łokcie.
*Profilaktyka przykurczów- zapobieganie skracaniu mięśni: regularne zmiany pozycji z użyciem poduszek, rolek, klinów lub podnóżków, wspomaganie ruchowe - opiekun wspiera podopiecznego podczas wykonywania przez niego ruchów. Nie jest dozwolone prowadzenie aktywnej mobilizacji metodą fizjoterapii.
*Profilaktyka zakrzepicy- zapobieganie tworzeniu się skrzepów krwi: regularne zmiany pozycji z użyciem poduszek, rolek, klinów lub podnóżków, wspomaganie ruchowe - opiekun wspiera podopiecznego podczas wykonywania przez niego ruchów. Zakładanie/zdejmowanie pończoch uciskowych. Nie jest dozwolone prowadzenie aktywnej mobilizacji metodą fizjoterapii.
*Profilaktyka zapalenia płuc- zapobieganie zapaleniom płuc: gimnastyka oddechowa (głębokie oddychanie, oddychanie przez nos, nadmuchiwanie balonu, dmuchanie przez słomkę itp.), dbanie o dobrą jakość powietrza w pomieszczeniu, nawilżanie powietrza, rozluźnianie wydzieliny (picie dużej ilości płynów), odkrztuszanie. Odciążanie płuc i poprawianie wentylacji – siedzenie w pozycji woźnicy, stanie i powolne chodzenie. Nie jest dozwolone stosowanie u podopiecznego specjalnych technik oddychania, samodzielne podawanie leków wykrztuśnych ani odsysanie wydzielin z płuc i dróg oddechowych lub nosa.
*Profilaktyka zmian zapalnych skóry (wyprzeń)- zapobieganie swędzącym i sączącym uszkodzeniom skóry w fałdach skórnych: dbanie o to, by skóra była sucha, utrzymywanie i wspieranie aktywności ruchowej, wentylacja skóry (odzież przepuszczająca powietrze, wkłady chłonne bez tworzyw sztucznych), regularne mycie, nieszorowanie skóry podczas osuszania.
*Profilaktyka zaparć- zapobieganie zaparciom: zapewnienie zrównoważonej diety bogatej w błonnik, wystarczającej ilości ruchu i dostatecznego nawodnienia.
*Profilaktyka pleśniawek/zapalenia przyusznic- zapobieganie grzybicy (pleśniawkom) i zapaleniu przyusznic (ślinianek przyusznych): picie dużej ilości płynów, płukanie jamy ustnej i regularna higiena jamy ustnej (protezy). Stymulowanie produkcji śliny przez żucie gumy, rozpuszczalnej gumy owocowej, skórki chleba lub suszonych owoców, wąchanie owoców cytrusowych, pielęgnacja spierzchniętych i popękanych ust przy pomocy maści i wazeliny.
*Profilaktyka odwodnienia- zapobieganie odwodnieniu organizmu: kontrola przyjmowanych płynów, zachęcanie do picia, ułatwianie picia (używanie odpowiedniego naczynia do picia), pomaganie podczas picia.
*Wspieranie codziennych umiejętności i komunikacji- wszystkie środki, za pomocą których opiekun może wspierać samodzielność osoby potrzebującej opieki: trening codziennych czynności i ćwiczenia z pielęgnacji ciała, trening ubierania i rozbierania się, trening jedzenia, trening toaletowy, trening pamięci, ćwiczenia z wykonywania codziennych czynności (np. zakupy), pomoc i pośredniczenie w budowaniu i utrzymywaniu kontaktów społecznych (np. wizyta w placówce opieki dziennej).
3. Prowadzenie gospodarstwa domowego
Jest podstawą domowej opieki. Załatwianie codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu i zaspakajaniem potrzeb życiowych również należy do obowiązków opiekunów osób starszych.
Niektóre czynności budzą wiele kontrowersji i niekiedy konfliktów pomiędzy opiekunem a agencją czy niemiecką rodziną podopiecznych. Mam nadzieję, że powyższy tekst był pomocny w rozwianiu wszelkich wątpliwości w codziennej pracy opiekunów.
